Volgens het UGent-competentiemodel, het Onderwijsconcept en de zes Strategische doelstellingen van UGent moeten studenten leren om interdisciplinair samen te werken. Opleidingen moeten die interdisciplinariteit doelgericht en uitdrukkelijk inbouwen. Deze onderwijstip leert je interdisciplinaire onderwijsactiviteiten vorm te geven.

Wat is interdisciplinair onderwijs?

Interdisciplinariteit:

• is een samenwerking tussen verschillende disciplines en een integratie van de kennis van die disciplines om gedeelde doelstellingen en producten te realiseren.
• staat in schril contrast met monodisciplinariteit. 
• wordt multidisciplinariteit genoemd als er minder interactie en kennisintegratie voorkomt en als het gemeenschappelijke probleem eenvoudiger is dan bij interdisciplinariteit.
• wordt transdisciplinariteit genoemd als er meer interactie en kennisintegratie voorkomt en als het gemeenschappelijke probleem complexer is dan bij interdisciplinariteit.

Interdisciplinair onderwijs:

• impliceert een integratie of synthese van verschillende perspectieven om tot een dieper inzicht, een gebalanceerd oordeel, uitvoerbare oplossing of product te komen.
• Zet verschillende disciplines in om een probleem op te lossen. 

Welke randvoorwaarden zijn er voor succesvol interdisciplinair onderwijs?

Evenwicht tussen disciplinariteit en interdisciplinariteit in het curriculum

Interdisciplinaire competenties verwerven studenten door te specialiseren in de eigen discipline én grondig kennis te maken andere disciplines. Elke discipline analyseert de wereld op een specifieke manier en heeft daarvoor eigen mentale modellen, kaders of paradigma’s. Die moeten studenten leren kennen, samen met het specifieke vakjargon, voor ze interdisciplinair kunnen leren samenwerken. Binnen het curriculum moeten dus voldoende, bij voorkeur samenhangende, opleidingsonderdelen werken aan interdisciplinair onderwijs. Dat onderwijs bouwt daarbij uiteraard voort op de grondige specialisatie van de eigen academische discipline. Interdisciplinair leren denken en samenwerken moet gradueel en lineair worden opgebouwd, bijvoorbeeld met een leerlijn.

Expertise bij lesgevers rond interdisciplinarieit

Lesgevers die interdisciplinair onderwijs vormgeven en begeleiden zijn de sleutel tot succesvolle leeractiviteiten bij studenten. Alleen lesgeversteams die zichzelf hebben bekwaamd in interdisciplinariteit, die andere disciplines zelf goed begrijpen en zelf de diverse denkwijzen kunnen integreren, kunnen een krachtige (interdisciplinaire) leeromgeving creëren.

Activerende werkvormen gericht op interdisciplinaire samenwerking

Interdisciplinair onderwijs vereist activerende werkvormen. Interdisciplinaire competenties reiken immers verder dan louter kennisreproductie. Studenten moeten leren samenwerken met peers en moeten een onderzoekende houding leren aannemen. Studenten moeten met elkaar leren communiceren om gemeenschappelijke en specifieke invalshoeken van de verschillende disciplines te ontdekken. Die moeten ze vervolgens gericht leren inzetten om complexe problemen op te lossen.

Formatieve en summatieve evaluatie om interdisciplinaire competenties te ondersteunen en toetsen

Werken aan interdisciplinaire competenties is een leerproces dat bij voorkeur ondersteund wordt door expliciet geformuleerde opleidings- en eindcompetenties. Regelmatige tussentijdse of formatieve feedback ondersteunt studenten in dat leerproces. Daarnaast moeten studenten kunnen inschatten in welke mate ze de interdisciplinaire competenties hebben verworven aan het einde van het opleidingsonderdeel of de opleiding door summatieve evaluatie.

Oefenkansen voor interdisciplinaire competenties en reflectie

Integratieve werkvormen zoals probleemgestuurd onderwijs, stage, bachelor- of masterproef of projectwerk bieden een uitgelezen kans om interdisciplinair onderwijs vorm te geven. Een samenwerking met andere specialisaties binnen een opleiding, met andere opleidingen of faculteiten, of met het werkveld bieden in die gevallen een echte opportuniteit. Contrasterende perspectieven uit diverse disciplines stimuleren een kritische houding bij studenten en leren hen los te komen van hun eigen disciplinaire kennis. Vooral lesgevers die hun studenten hierover laten reflecteren, borgen de leereffecten van interdisciplinariteit.

Meer weten?

Lees de bronnen waarop deze onderwijstip is gebaseerd:

• Davies, M., & Devlin, M. (2007). Interdisciplinary higher education: Implications for teaching and learning. Retrieved from https://pdfs.semanticscholar.org/f36f/bdc8cd7238a1107303817edde1afd225d428.pdf
• Holley, K. (2017). Interdisciplinary Curriculum and Learning in Higher Education, Oxford Research Encyclopedia, Education.
• Jones, C. (2009). Interdisciplinary approach-advantages, disadvantages, and the future benefits of interdisciplinary studies. Essai, 7(26). Retrieved from http://dc.cod.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1121&context=essai
• Spelt, E. J. H., Biemans, H. J. A., Tobi, H., Luning, P. A., & Mulder, M. (2009). Teaching and Learning in Interdisciplinary Higher Education: A Systematic Review. Educational Psychology Review, 21(4), 365–378. https://doi.org/10.1007/s10648-009-9113-z
• Wemel, D., Vandekerckhove, W., & Vrijsen, H. (2019). Onderwijs voor interdisciplinair samenwerken. Een kader voor VIVES. Retrieved October 28, 2019, from VIVES website: https://www.lno2.be/presentaties/2019/LNO2 congres 2019 VIVES David Wemel Interdisciplinair samenwerken.pdf