Het kapiteinsysteem is een vorm van groepswerk waarbij studenten elke week in vaste groepjes van drie tot zes studenten samenwerken. Elke les is iemand van het groepje 'kapitein'. Deze onderwijstip geeft alle details prijs.

Wat is het kapiteinsysteem?

Het kapiteinsysteem is een vorm van groepswerk waarbij studenten wekelijks in vaste groepjes van drie tot zes studenten samenwerken. Elke les is iemand van het groepje 'kapitein'.

De kapitein kan verschillende rollen toegewezen krijgen:

• De kapitein probeert mogelijke problemen en vragen eerst binnen de groep op te lossen door de vragen eerst te inventariseren en daarna in groep te bespreken. 

• De kapitein is het enige aanspreekpunt tussen de groep en de lesgever. Wanneer er bepaalde vragen niet opgelost geraken binnen de groep, is het enkel de kapitein die die vragen mag stellen aan de lesgever.

• De kapitein mag de resultaten van de eigen groep aftoetsen aan de resultaten van de andere groepen en krijgt dus de toestemming om rond te lopen tussen de andere groepen. De geobserveerde resultaten worden naast de eigen resultaten gelegd en kritisch besproken binnen de groep.

• De kapitein staat in voor een efficiënt timemanagement en zorgt er dus voor dat de groep de beschikbare tijd zo goed mogelijk benut.

• De kapitein neemt de leiding en is verantwoordelijk voor een succesvolle samenwerking tussen alle leden van de groep: de kapitein coördineert, stelt vragen en betrekt alle teamleden.

Ken de rol van verslaggever niet toe aan de kapitein. De kapitein gaat wel na of alles in het verslag staat, en overloopt het verslag met de groep.

Ben je benieuwd hoe de UGent deze werkvorm inzet? Bekijk dan dit filmpje uit de faculteit Diergeneeskunde:

Hoe zet je het kapiteinsysteem in?

• Verdeel studenten in groepjes van drie tot zes. De groepssamenstelling blijft het hele semester gelijk.

• In elke groep wordt er wekelijks een andere kapitein aangeduid, door jou als lesgever of door de groep zelf. Zorg ervoor dat er zo min mogelijk tijd wordt verspild aan het bepalen van de kapitein. Laat de namen van de kapiteins bijvoorbeeld een dag of week voor het practicum doorgeven.

• Deel notities en oefeningen aan alle studenten uit, niet enkel aan de kapitein. Zo weet elke student wat er verwacht wordt.

Het kapiteinsysteem biedt meerdere voordelen, zowel voor de studenten als voor jou als lesgever.

Als lesgever:

• krijg je niet voortdurend dezelfde vragen van studenten. De studenten zoeken eerst het antwoord binnen de groep. Alleen als de groep het antwoord niet vindt, mag de kapitein vragen stellen aan jou als lesgever.
• krijg je de mogelijkheid om je (mondelinge) formatieve evaluatie te vereenvoudigen omdat je enkel het proces van de kapiteins hoeft op te volgen. Die zijn immers verantwoordelijk voor de hele groep.

De studenten:

• krijgen de kans om de resultaten van hun medegroepsleden te bekijken. Via de kapitein is het ook mogelijk om de resultaten van de andere groepjes te bekijken. De kapitein houdt de kwaliteitsverschillen in de gaten en maakt zijn of haar groepsleden daarop attent.
• verwerven een grondiger inzicht omdat zij met hun medestudenten kunnen discussiëren over de leerstof.  
• worden beoordeeld op basis van wat de kapitein uitlegt aan de lesgever. Zo merken ze meteen hoe belangrijk het is dat de groep goed samenwerkt en dat iedereen de leerstof even goed beheerst.