Het programma concretiseert de opleidingscompetenties (OLR) adequaat volgens de principes van constructive alignment en zorgt voor samenhang tussen OLR, werkvormen en evaluatie doorheen het programma. De opleiding streeft de opleidingscompetenties in meerdere opleidingsonderdelen na en zorgt voor een goede afstemming en logische opbouw tussen opleidingsonderdelen in het programma. Het programma is erop gericht dat studenten via voldoende keuzemogelijkheden in het programma zich gaandeweg meer kunnen profileren doorheen hun studies.

Wat?

Een opleidingsprogramma is een samenhangend geheel van opleidingsonderdelen dat vertrekt van uitdagende en complexe opleidingscompetenties (OLR).  

Om deze samenhang te realiseren, zorgt de opleiding voor: 

• horizontale afstemming: afstemming tussen opleidingsonderdelen binnen een modeltrajectjaar; 
• verticale afstemming: een logische opbouw tussen opleidingsonderdelen die in de verschillende modeltrajectjaren aan bod komen. 

Deze afstemming wordt zichtbaar via leerlijnen, die zorgen voor een graduele opbouw naar het hoogste beheersingsniveau op vlak van kennis, vaardigheden en attitudes. 

• Elk opleidingsonderdeel draagt bij aan de realisatie van eindcompetenties, die het beheersingsniveau op vakniveau weerspiegelen.  
• Lesgevers stemmen hun werk- en evaluatievormen af op deze eindcompetenties volgens het principe van constructive alignment. 

Wat doet de opleidingscommissie? 

De opleidingscommissie ontwikkelt, implementeert en evalueert het programma van haar opleiding(en) (cf. onderwijs- en examenreglement van de UGent): 

• Ze bewaakt de relevantie van de OLR. 
• Ze ziet toe op de realisatie van de OLR doorheen het programma. 
• Ze zorgt ervoor dat elke OLR in minstens twee opleidingsonderdelen wordt getoetst. 
• Ze integreert activerende en motiverende werkvormen zoals practica, werkcolleges, groepswerk en begeleid zelfstandig werk. 
• Ze bewaakt een evenwichtige spreiding van opleidingsonderdelen per semester en academiejaar en zorgt zo voor een haalbare studiebelasting. 
• Ze maakt bewuste keuzes rond online vs. on campus-activiteiten en het gebruik van onderwijstechnologie. 
• Ze voorziet voldoende keuzemogelijkheden zodat studenten hun curriculum kunnen personaliseren. 

Waarom? 

Een samenhangend programma biedt voordelen voor studenten, lesgevers én de opleidingscommissie: 

Door een samenhangend programma kunnen studenten: 

• competenties op het juiste beheersingsniveau verwerven. 
• diepgaand leren doordat herhaling en inhoudelijke lacunes vermeden worden 
• de opbouw van het programma begrijpen en daardoor betere keuzes maken voor een gepersonaliseerd traject. 
• zich gemotiveerd inzetten voor de opleiding dankzij duidelijke leerdoelen. 

Door een samenhangend programma kunnen (nieuwe) lesgevers: 

• de rol van hun vak binnen het geheel begrijpen. 
• gerichter doelen, werkvormen en evaluatievormen bepalen. 

Door een samenhangend programma kan de opleidingscommissie: 

• de studeerbaarheid van het programma evalueren. 
• gerichte acties ondernemen, zoals inhoudelijk overleg tussen lesgevers. 
• gericht en helder communiceren over de opleiding naar studenten, lesgevers en stakeholders. 
• een duidelijke profilering van de opleiding garanderen. 

Aan de slag

Breng de samenhang van je opleiding in kaart    Optimaliseer de samenhang van je programma: leerlijnen   Volg de geldende procedures en richtlijnen   

Breng de samenhang van je opleiding in kaart

• Doe de check in je monitor met de relevante data.
• Gebruik de competentiematrix om de samenhang tussen OLR en opleidingsonderdelen in kaart te brengen

Reflecteer aan de hand van deze vragen: 

	1. Dekken alle opleidingsonderdelen samen de volledige set OLR af?
	2. Komt elke OLR in meerdere opleidingsonderdelen aan bod?
	3. Krijgen sommige OLR opvallend veel of weinig aandacht, en past dat bij het afstudeerprofiel en de opleidingsvisie?
	4. Zit er een logische opbouw in de OLR doorheen de opleidingsjaren, met passende en gevarieerde werk- en evaluatievormen?
	5. Wordt elke OLR minstens twee keer geëvalueerd in het programma (cf. toetsprincipe 3)?

 

Optimaliseer de samenhang van je programma: leerlijnen

Een opleidingscommissie kan de volgende checklist gebruiken om de kwaliteit van de leerlijnen te bewaken. 

De leerlijnen van mijn opleiding
	weerspiegelen de eigenheid van de opleiding via een weloverwogen keuze van disciplinegebonden en disciplineoverstijgende of generieke leerlijnen..
	zijn besproken en goedgekeurd door de opleidingscommissie met input van lesgevers, studenten, werkveld en alumni.
	sluiten aan bij één of meerdere OLR en zijn zichtbaar in de eindcompetenties van de (verplichte) opleidingsonderdelen van de leerlijn.
	bouwen gradueel op in complexiteit van leerinhouden, werkvormen en evaluatievormen.
	worden gerealiseerd door een team van lesgevers dat cyclisch afstemt over eindcompetenties, inhoud, werk- en evaluatievormen.
	worden actief gecommuniceerd naar studenten door lesgevers (bijvoorbeeld via verwijzingen in de lessen).
	worden gevisualiseerd en zichtbaar gemaakt in externe communicatie zoals informatiebrochure, website, studiegids en drukwerk voor (kandidaat-)studenten.

 

Volg de geldende procedures en richtlijnen

• Hou rekening met de procedure voor programmawijzigingen wanneer je de samenhang van een programma wijzigt. 
• De beleidsmedewerkers kwaliteitszorg je faculteit zetten je graag op weg.  

Laat je ondersteunen 

Laat je ondersteunen door de collega’s van onderwijs@ugent.be om aan de slag te gaan.

Voorbeelden van ondersteuning:

• Samen met een team van lesgevers inzetten op het stapsgewijs integreren en opbouwen van generieke competenties in je opleidingsprogramma
• Leerlijnoverleg initiëren en met de lesgevers de samenhang van opleidingsonderdelen binnen leerlijnen evalueren en optimaliseren.
• Advies verlenen aan de OC over hoe je leerlijnen kan inzetten als communicatiemiddel voor (kandidaat-)studenten en lesgevers.
• Analyse van de competentiematrix met bijhorende discussievragen voor de OC.
• Focusgroepen met studenten over de opbouw van het programma.